E se vos digo que non dentro de moito cando os nosos fillos sexan adolescentes a maioría das praias galegas desapareceran por completo? Ese luxo do que disfrutamos agora en non moito tempo esfumarase e con sorte quedaran unhas poucas. Tamén moitos pobos que estan ó lado do mar serán inundados polo mar e as rías serían máis longas porque adentrarase polos vales anegandoos. Pode parecer de película de ficción pero esta a ocorrer a un ritmo moi acelerado.
É o verano de 2043, vivo en Madrid debido ó meu traballo de músico profesional tiven que mudarme á capital onde hai máis opotunidades, estou casado e teño 3 fillos. O maior deles esta namorado de Galicia polas fotos que ve de cando eu tiña a súa idade e quere ir a visitalo nas miñas vacacións pero sobretodo ir a praia. Eu sin dudalo acepto porque teño ganas de ver como esta todo aquelo e á miña familia que hai anos que non os vexo. Miña irmá ofreceme a súa casa para quedarnos a durmir na nosa estancia. Como os meus outros dous fillos queren quedar en Madrid, miña muller queda con eles.
Collemos o meu coche eléctrico (case non hai combustibles fósiles e a gasolina esta demasiado cara como para ter un coche deses) e diriximonos cara Narón. En Castela converterase nun deserto que parecia sacado dunha pelicula de John Wayne e as temperaturas que se alcanzabam cando pasamos por ali eran de casi 50ºC a causa do cambio climatico. Sen embargo, cando chegamos a Galiza a situación era totalmente contraria o verde comezaba a asomar coma se dunha selva se tratase grazas a os programas de axuda inserción das especies autóctonas que levara o goberno nos anos 20 cando o EU comezou a gobernar. Xa case non existen eucaliptos nin piñeiros que cubran a paisaxe. O meu fillo queda abraiado pola estampa que ve e dime que quere quedar a vivir aqui coa súa tía e chega a propoñersello, ela acepta pero só nos veráns.
Ao día seguinte decido levalo á praia de Doniños porque nunca fóra á praia. Pero a nosa sorpresa foi increible cando ó chegar non hai nin praia nin lagoa, o mar chegou ata o pobo deixandoo a primeira liña de costa. Como non queria que o meu fillo se fose con sabor amargo de Galiza levoo ó largo de toda a costa Ártabra e Cantábrica e non hai ningunha praia. Algun dos pobos están inundados totalmente. A miña única esperanza é a praia das Catedrais pero esta está totalmente chea de auga, e iso que había marea baixa, e solo quedaba un arco. Nese momento cheanseme os ollos de bagoas porque desaparceran todas aquela praias nas que pasei a miña niñez e o meu fillo esta triste porque todo o que idealizaba foise a piques.
Corre o ano 2050, Ferrol leva perdendo arredor de mil habitantes por ano dende os anos 90 no que tiña unha poboación de arredor de 85.000 persoas, no 2005 acadaronse os 77.000 e no 2014 os 70.000, no 2027 non chegaban os 50.000 e agora en 2050 poboacón é de 23.000 habitantes. O causante deste brutal descenso é o gran declive do sector naval no que agora só traballan 200 personas arreglando de cando en vez algún barco militar e porque a vida cada vez encarecese máis.
Pola contra, Narón, aumenta de poboación exponencialmente pasando dos 30.000 habitantes no ano 2005 a os 35.000 en 2014 e ós 70.000 no 2030. Isto é debido a que os gobernos levaron políticas que favorecían tanto á industria nos polígonos de O Pozo e As Lagoas como no terciario, por exemplo, contruíndo un gran centro comercial, un pazo de deportes, melloraron os accesos á cidade, etc. Tamén fixeron que a vida fóse moito máis cómoda facendo un plan urbanístico onde o verde predomináse ante as edificacións.
Neste ano Ferrol ten moitas débedas polo que o goberno naronés ofrecelle un acordo no que se anexionaría Ferrol ó concello para afrontalas pero con dúas condicións: que deixase de chamarse así para ser unha única cidade con Narón e conservaríanse todos os nomes dos barrios, e que se adaptasen ó modelo pólitico, económico e social.
Ferrol somete a referendum entre os seus habitantes se aceptan o acordo ou non. A conclusión era que polo orgullo de ser unha cidade que debía conservar o seu nome dixeron que non máis do 80% da poboación.
Hoxe, 11 de mayo de 2058, decido facer unha visita pola séptima cidade máis grande de Galiza cando era mozo e que ahora é a decimo quinta. Son as doce e dez da maña e paso por diante do Concepción Arenal o meu instituto en segundo de bacherelato no que eranos sete clases, agora é o recreo e hai catro rapaces falando entre eles. Diríxome acara o barrio da Magdalena e nas rúas non hai ninguén polas rúas parece unha cidade fantasma asolada por unha gran guerra pero non é así. Tomo a decisión de voltar por medo a que algún edificio caera e que me mate. Mañá volveráse a facer o referendo que tras dous anos os ferrolanos levaban pedindo e que negaran hai 8.
Trala consulta os datos son totalmente contrarios ós da anterior, máis do 80% esta a favor, e o 1 de Xuño anexionanse todos os territorios do antigo concello de Ferrol a Narón. Este día é recordado como o Día da unificación e encárganse de que se faga un enorme monumento conmemorandoo nun punto que separaba ambos concellos: a rotonda da ponte das cabras.
No 2060 fánse varios plans que emplearan a milleiros de traballadores durante al menos 50 anos nos que se restructurará todo o porto para que sexa comercial, nas vilas de Doniños e Covas fomentaráse o turismo como nunca antes en ningún lugar do norte español, unha reedificación do barrio da Magdalena por novos edificios pero deixando os de patrimonio e con bo estado, etc. É dicir, unha cambio radical para a cidade.
Na primeira década do século falábase dun proxecto de mina de andalucita, un mineral que serve na siderurxia, a 50 metros do Parque Natural das Fragas do Eume nun enclave chamado Pico Vello. A oposición era unánime pero aínda así seguía intentandose levar a cabo.
Tras moitos anos de loita entre ecoloxistas e o goberno no ano 2020 apróbase e comenza a funcionar. Cando teñen medio monte derrumbado danse conta de que non hai tanta cantidade do material tan preciado pero decidiron acabar co monte enteiro para conseguir extraer todo o material posible. Nun dos intentos por derrubar o monte rápidamente para conseguir moito beneficio en pouco tempo, producese un descuido dos operarios fai que parte do material que empregaban, que é moi tóxico para as persoas, chega a un dos afluentes do Eume e ó Belelle e con isto a catástrofe.
Ambos ríos contamínanse de tal forma que comenzan a morrer todos os seres vivos da zona, dende árbores ata peces pasando por corzos, xabarís, rás... No Eume, intentado frealo pechan o encoro da Capela pero xa é demasiado tarde a contaminación chega ata o mar e como e verán a xente estase bañando na auga e comenza a sentirse mal, algunha incluso morrendo. No Belelle as consecuencias son peores a xente non sabe que a auga esta contaminada e fai o pan que logo reparte por todas partes e morren moitisimas persoas.
Este feito difúndese rápidamente e medios de comunicacións de todo o mundo achéganse ó lugar. Todos intentan buscar ós responsables pero en canto comenzan a investigar danse conta de que é un caso moi claro de corrupción no que os políticos enchense o bolsillo a costa das subvencions sen haber un director da empresa de explotación mineira que se fixera responsable de tal hecatombe contra o Parque Natural e os habitantes da zona. Moitos científicos buscan unha solución ante tremebundo problema.
Logo de varios meses de manifestacións de milleiros de persoas que dicían que estabanos envenenando porque seguian empregando a auga dos ríos afectados (razón non lles faltaba), un grupo de científicos rusos moi involucrados co intento de descontaminar todo dalgunha maneira consiguen dar coa maneira mediante un composto químico que non é toxico e que elimina por completo o veneno dos ríos e manantiais. Moitos políticos que estaban involucrados na trama son detidos e xulgados pero son postos en liberdade por non ter as suficientes probas.
No 2022, se leva a cabo o proxecto de depuración das augas. Este é un dos máis caros da historia e lograse con éxito durante un ano. Pero o goberno central non preocupouse por volver a plantar a fraga que había antes senon que vendeu todo-los terreos a propietarios privados. Estos plantaron eucaliptos e piñeiros por todos lados rematando co antigo Parque Natural.
Anos máis tarde moitos seguimos pensando que foi todo unha trama.
Tras anos de crise económica nas dúas primeiras décadas do século XXI, chegase a unha dura situación sociopolítica provocada pola represión do goberno hacia as liberdades das persoas que xa non poden manifestarse en contra del; a subida dos prezos de alimentos de primeira necesidade que en comparación cos soldos que recibían a maioría dos traballadores eran excesivamente altos; o aumento das diferencias entre as clases sociais; o número de parados aumenta exponencialmente ata os dez millóns, o número de pensionistas moito maior e a xuventude emigra cada vez máis o que produce un aumento da precariedade nas familias de clase media e baixa por culpa dos alto impostos; o tratado de libre comercio entre EE.UU e Europa; moitas persoas viven na rúa sen casa; a educación, a sanidade e a xustiza privatizanse totalmente e so un 10% da poboación pode acceder a ela con facilidade, os altos dirixentes dos sindicatos de traballadores están compinchados co goberno o que fai que os traballadores non se reivindiquen e isto axuda aos grandes empresarios e bancos sigan crecendo, a esquerda dividese en moitos frentes e non son capaces de facerlle frente o enemigo común, a dereita que permañece unida frotandose as mans; e, isto provoca unha situación insostible en todos os aspectos da vida das persoas.
No ano 2023 os sectores da poboación máis desfavorecidos como eran os labradores, os gandeiros, os traballadores das industrias, os albañís, os pequenos empresarios, os artistas e sobre todo os parados, comenzan a asociarse en cada cidade nunhas asociacións creadas e dirixidas por cada un dos que os forman coa finalidade social de axudarse mutuamente. Pouco a pouco vanse facendo máis fortes tanto en número de asociados como de asociacións. Entón a principios de 2024 comenzan a entrar na vida política loitando polos dereitos dos traballadores e pola igualdade social. Como isto non lles interesaba, en maio do ano 2025 o "parlamento" decide ilegalizar este tipo de asociacións e crea un corpo de policia chamado o RCA (Real Comité de Antiasociacionismo) e contratan a neonazis de todo o mundo para eliminalas.
A partir de este momento as asociacións decidiron reunirse nunha asamblea na que se presentaron dous representantes de cada cidade e tras seis dias de longa deliberación o 12 de xuño deciden xuntarse como un só movemento contra todas as medidas feitas polo goberno, decidiron pedir axuda a paises con gobernos de esquerdas e decidiron chamarse Movemento Anticapitalismo Doce de Xuño (MADoX). Neste momento contaban con 15 millóns de afiliados.Proclaman todos nunha marcha o 29 de outubro cara Madrid dende todos os puntos de España, xa que a represión provocada pola RCA é brutal causando miles de mortos fusilados e presos políticos torturados moitos deles ata a morte. A esta marcha asistiron 5 millóns de persoas que cando chegaron as portas da cidade encontraronse á garda civil e a policia interrompendo o paso e comenzando a disparar contra a masa matando a 10.000 persoas, firen a outras 50.000 e apresan a 200.000 polo que decidiron retirarse. Chamouselle a Marcha da Unidade e foi o detonante dunha concienciación mundial do dano que estaba facendo o capitalismo radical que se implantou. Tras varios meses de reorganización do MADoX e de axuda por países coma Grecia, Rusia, Cuba e Venezuela, que lles aportaron material militar.
O 1 de maio de 2026 ,conmemorando o dia da Clase Traballadora, deciden levantarse en armas en varias cidades do Norte contra o goberno e consigueno logrando facerse co control de Galicia, Asturias, Cantabria, Pais Vasco, Navarra e Aragón. Ao ver que esta saindo ben sen case mortos, deciden frear a revolución durante un tempo e crear un novo estado cunha constitución socialista totalmente innovadora e a este chamouselle Unión de Federacións Socialistas Españolas (UFSE) instalando a súa capital en Oviedo. Cataluña aproveitando esta situacion e unindose á Comunidade Valenciana e ás Illas Baleares independizanse creando a República Catalá. Ante esta situación o goberno español manda ao exercito español coa axuda de Europa a retomar estes territorios o 15 de Agosto pero non conseguiron nada. Senon que a UFSE conseguiu gañarlle territorios conseguindo Castela e León e Extremadura e coas mesmas intentou entrar en Madrid para poder conseguir a liberación de todo o Estado. Entón producese a gran batalla, a Batalla de Gredos nela participarou moitisimo persoal do exercito español pero era maior o da UFSE e tras un mes de batalla, o 30 de Septembro rindese o antigo goberno. A UFSE intálase en todo o anterior territorio menos na República Catalá.
Este Estado será lexitimado coa maioria dos paises da ONU e acaba sendo o comenzo dun conxunto de revolucións socialistas que acabaran coa Unión Europea e coa creación dunha organización de paises mediterráneos socialistas no ano 2030.
Nacín no 1969 e aínda que din que os recordos de cando un é moi pequeno non quedan grabados, a miña mente lembra o dia que meu irmán e eu, con seis e tres anos respectivamente, quedamos mirando pola fiestra á espera de ver pasar a cegoña coa miña irmá.
Daquela vivía no concello de Cangas del Narcea, onde pasei a miña infancia cando íamos á escola (onde a letra con sangue entra). Nunca olvidarei cando falta algo e sempre levaban as culpas os mesmos, e ver chegar ó director como a man aberta descargabase cos tres pobres mozos, daba igual que choraran e imploraran que eles non foran, as labazadas caían neles. Eu ó ver isto temblaba por medo a que algun dia tocarame. O horario escolar era de 9 da mañá a 1 da tarde e de 3 a 5:30 da tarde. Os fins de semana había feiras de gando onde eu ía axudar ós tratantes a levar as reses ós camións, nunha desas veces unha delas caeu cara atrás e un gandeiro salvoume de que me aplastara. Pagabanme 100 pesetas por facelo toda a maña. Polas tardes viamos as películas do oeste na tele en blanco e negro, e ao rematar faciamos unha de vaqueiros como a cancion de Sabina, entre os da parte sur do barrio e os da parte norte. Ata que me tocou facer a primeira comunión, tocoume ir a iglesia onde levei moitas labazadas porque non estudiaba o catecismo e que deixoume marcado para toda a vida, cando a fixen, dixenlle a miña nai con 7 anos: ¿Por que non me compras unha caña de pescar e un carrete? E ela respondeume: Dille a teu pai que te dea a del que total di que vai pescar, pesca merluza e logo compra as troitas. Meu pai non poido dicir que non pois pillaranlle a trampullada. Armeime de toda a súa indumentaria: botas da talla 42, caña de tres metros, carrete Michel e o cesto, parecia un verdadeiro profesional. Asi foi como comenzou a miña aficción pola pesca. Recordo a meu pai cando chegaba da mina freir as troitas que pescaba. Un dos días de pesca ao intentar saltar dun lado ó outro o cesto enganchouse unhas rama, caín nun pozo, como as botas eran cinco tallas máis grandes fun para o fondo e quiteinas como dicianme os vellos pescadores. Nas vacacións xogabamos un torneo de fútbol e o equipo gañador conseguia unha botella de gaseosa que pagaba o perdedor ao cal tocaballe ir beber a auga do río que non baixaba moi limpo e diciamos antes de facelo: A auga corrente non mata á xente. Os recordos dos mineiros esperando ós autobuses para subir a mina e os camións carretando o carbón, recordos de nostalxia porque todo iso xa desapareceu.
Coa chegada da adolescencia apunteime a un pequeno grupo de atletismo o cal foi disminuindo en numero de mozos. A vila estaba en plena crise do sector mineiro e a droga facia estragos dende o meu irmán ata os meus mellores amigos foron caendo na praga dos 80's, a maioria deles xa desgraciadamente levounos a merda. Con 16 anos miña avoa enferma de cancro polo que decido marchar de casa para non ver os estragos que ocasionaba nela a maldita droga. Corría o ano 1986 e funme a San Miguel de Reinante onde axudaba a meu avó cos coidados de miña avoa, e nos poucos tempos que tiña libres conseguin algo que sempre gustoume: aprender a tocar a gaita.
En febreiro de 1988 falece miña avoa e chamanme a quintas ao mes seguinte o meu destiño: Ferrol. Todavía lembro as primeiras palabras que dixen ó pasar a ponte das Pías: Cando licencie non volvo pisar Ferrol na miña vida. O 13 de Novembro de 1988 vou a discoteca e vexo unha rubia espampanante e os compañeiros tamén se fixaran nela, eu era moi timido pero aquel dia foi coma se me caera un raio na cachola e ataquei antes de que o fixeran os meus compañeiros, resumindo, esta vez a pesca resultou exitosa en Ferrol e tiven que tragar as miñas palabras de que non iba a volver a Ferrol. En 1990 depois de dous anos viaxando todas as fins de semana no tren decidimos botarlle valor e casarnos. Diriximonos cara a casa da moza para pedirlle a man a seu pai pero non puiden falar porque meteu a pata a súa irmá maior. Asi que decidimos fugarnos de casa para conseguir o noso proposito e asi foi. Tras uns anos nos que fumonos vivir a San Miguel de Reinante e nos metimos unha agrupación folklorica chamada O Arco da Vella coa que viaxamos por toda España e a unha unica forma que tiñamos de facelo xa que a nosa economía e a falta de vacacións non nos permitian facer nada. No 1996 morre o que foi como un pai, meu avó, e dicidimos ter fillos. En xullo de 1997 nace Dorindo, o primoxenito, e coa mesma chega a lei de costas que prohibe construir ao lado do mar e o traballo escasea ata chegar ó punto no que temos que emigrar a Valladolid onde botamos dous anos marabillosos. Eu traballaba nunha empresa familiar e como di o dito nunca traballes para a famila xa que a cousa acabou mal e tivemos que regresar a Narón (ao que nunca mais ía volver) onde nos quedamos. Encontro traballo na construcción coma sempre nas mesmas condicións: dez horas de traballo (sabados incluidos), sen pagas, sen vacacións, contratos por obra e sen liquidación. Co "bum" do ladrillo os bancos metiante os prestamos polos ollos e decidimos comprar un piso de segunda man (que da a casualidade de que temos a misma idade) pensando no que poderia pasar e no que ainda seguimos vivindo. No ano 2006 nace a nosa segunda filla tras anos de insistencia do fillo mayor en ter un irmán ou irmá co que poder xogar, á que lle puxen Noa porque gustame a cantante co mesmo nome. E a nosa vida sigue correndo ou con menos pelo, máis barriga e algunha que outra cana.
Meu avó Bernardo Fernández Garrote naceu no en San Pedro de Leixa (Ferrol) e estivo traballando na mariña en varios barcos viaxando a moitos lugares.
Alistouse na mariña 1954 cando xa estaba casado e no 1955 embarcáronno no Canarias (na foto) onde estivo na escola de artilleria, alí a comida era escasa e mala, ademáis comían en pratos de aluminio que non se limpaban entre comida; os barcos estaban en moi malas condicións, tiña que durmir en coy e durante os temporais mareabanse moito ,ademáis de que non se podía cociñar e polo tanto non podían comer. Só volvía a casa dúas veces ó ano o que provocaba que algúns dos seus fillos non o recoñecesen cando chegaba a casa e incluso dicían que era o seu avó.
Do buque saíu cabo segundo e foi destiñado a Ceuta e Tánxer durante cinco anos, neste último non podían ir pola rúa andando en grupos menores de cinco membros porque había unha milicia terrorista que asasinaba a españois pola independencia do territorio. Logo volve cara Ferrol e esta 7 anos en varios barcos ata que en febreiro de 1967 destiñano a Guinea Ecuatorial durante catorce meses ata a súa independencia en marzo de 1968, a súa función alí era ensinar ao persoal do exército e protexela. Facían prácticas de tiro todas as mañás disparándolles cos cañóns a brancos remolcados e a dróns (que xa existían daquela, asombrosamente) e exercicios de combate, contra incendios, aprovisionamento a un barco ou ao seu barco... Despois tras unha pequena estancia en Ferrol, vai a EE.UU a un cursillo nunha base naval sobre misiles, alí aprendeu as caractéristicas que tiñan e facían probas con misiles reais. Grazas a isto aumentou o seu rango a sarxento. Despois disto estivo na escolta de Franco cando ía cazar baleas e cachalote, tamén en Canarias protexendo ós barcos pesqueiros dos posibles ataques e estivo nunha fragata polo Mediterráneo estando en lugares como Mónaco ou Alexandría. Pero en 1975 comenzou a marcha verde e trasladárono a El Aaiún onde estivo hasta que rematou o conflicto e según contoume dos seus compañeiros non caera ningún pero que vían como os marroquís asasinaba aos paracaidistas españois cando caían pero non quixo contarme máis sobre ese momento. Tras isto regresa a Ferrol quedandose no taller de misiles d´A Graña durante dez anos e ali o que facía era preparar os misís para saber se estaban ben para mandarsellos ós barcos cando saían a navegar. Saía ás dúas do medio día de traballa e se poñia a traballar pola tarda na construcción para poder manter ós seus seis fillos e á súa muller xa que o soldo que lle daban non lle chegaba. No ano 1986 queda como reserva do exército.
Meu avó é un claro testigo de todos os conflictos bélicos que tivo España durante a época franquista e como eran as concicións nas que vivían os militares tanto nesta como na transición.
Á esquerda unha fotografía do meu bisavó Pedro Pereira. Naceu arredor de 1920 en Vilalba e morreu en 1996 en San Miguel de Reinante de silicose producto do traballo na mina. De neno adicabase a ir coas cuadrillas para ir a segar a Castela, á Terra de Campos. Debido ó vivido no seu traballo, as súas ideas eran loitar por unha España libre do caciquismo e ditaduras (a de Primo de Rivera que viviu ata os 11 anos).
Co estalido da Guerra Civil Española decide alistarse as filas do bando republicano no ano 1936. Despois de moitos enfrontamentos como contáballe ó meu pai que mataba a moitos moros que Franco enganábaos dicíndolles que se morrían irían ó reino de Alá. que pasaban moita fame tanta que "non se vían gatos porque coméramolos todos e tiñamos que comer ata ratas". Combateu na gran Batalla do Ebro na que tivo que acabar cruzando o río a nado para que non o colleran. Pero acabaron facéndolo prisioneiro na cárcere de León onde foi condenado a pena de morte, é dicir, ó paredón. Sen embargo, un clero que polo que contaba meu bisavaó era un gran home, salvouno de ser fusilado e cumpliu condena facendo traballos coma un escravo.
Tras a guerra, foise a vivir a San Miguel de Reinante (Lugo) onde casou e tivo seis fillos. Como a vida ía moi mal xa que non tiñan alimento que levarse a boca, intentaban gañarse a vida subindo ós piñeiros para coller piñas que logo levaban ós máis adiñeirados e intercambiaban por algo de comer. Pero aínda así era insuficiente e tiña que andar polas casas recollendo as sobras da comida para lograr alimentarse medianamente ben. Esta situación chega un momento na que xa non pode máis e xunto cos seus dous fillos maiores, que tiñan 13 e 14 anos, decide ir a buscar traballo a Asturias. Encóntrano na minaría na pequena localidade de Cangas del Narcea onde se instalan e meses despois trasládase o resto da familia. Con el puxo a traballar ós catro varóns.
Lembra meu pai como lle contaban que os lobos os acompañaban mantendo a distancia ata a boca da mina. O traballo era moi duro e precario tanto para homes como para mulleres as cales tiñan que facer as tarefas da casa; ir buscar caldeiros de auga para que cando os cinco homes da familia chegaran, puideran lavarse e quitarse o negro carbón que impregnaba os seus corpos; e, ir lavar a roupa ó río que no inverno chegaba estar case conxelado polas baixo cero. As nenas baixaban andando ata a mina a recoller carbón para poder metelo na cociña bilbaina coa que quentaban a casa, facían as comidas, quentaban a auga para bañarse... Tamén, como anecdota, lembra a visita dos gardas civís para encher o bandullo e meu bisavó tiña que esconder a radio na que nas noites escoitaba A Pirenaica xunto con algúuns veciños.
Meu bisavó é un máis dos galegos que debido ás duras condicións de vida tivo que emigrar para poder sobrevivir. Pero o prezo que tivo que pagar a cambio disto foi a silicose que acabaría coa súa vida pouco a pouco xunto coa dos seus fillos.
No meu árbol xenealóxico só conseguín chegar ata os meus bisavós e só pola testemuña, xa que son de pobos nos que non teñen o rexistro civil dixitalizado e estan demasiado lonxe para ir un día pola mañá.
Esta é a miña familia:
Cada 10 de marzo celébrase o Día da Clase Obreira Galega en conmemoración a revolta dos traballadores dos estaleiros de Bazán en Ferrol o 10 de Marzo de 1972 durante a ditadura de Franco.
Todo comenzou en enero de 1972 cando os traballadores exisiron o seguinte programa:
-Salario mínimo non inferior a 400 pts. e igual por categoría (escala móvil).
-Xornada de 42 horas.
-Un mes de vacacións.
-Cen por cen en caso de enfermidade ou accidente.
-Xubilación ós 60 anos, co 100% do salario real activo.
-Readmisión de todos os despedidos por motivos sociais ou políticos e que por eso razón ninguén fora despedido.
-Un local para reunións dos traballadores.
Non se lles foi concedido todo o que pretendian conseguir polo que dividironse en dúas frontes obreiras que seguen a conter as reclamacións. Na primeira, enmárcase o recurso presentado polo xurado contra o presidente do Sindicato Nacional do Metal, no que Rodolfo Martín Villa, presidente do sindicato vertical, resolve contra os traballadores. Aínda por enrriba comunicaselles deliberadamente máis tarde a sentenza.
Na segunda fronte, o día 22 de febreiro de 1972 reclamando un aumento de salario 2000 traballadores paran diante do descampado da fábrica pero este seralles denegado. Polo que o día 28 o mesmo mes concéntranse 3000 traballadores nunha asamblea para esixir unha reunión co director da empresa, que consiguen que este acceda. Pero esta non foi positiva senon que a empresa négase a darlles o adianto.
Entón os traballadores pretenden aumentar a presión con paros de media hora durante os días 2, 3 e 4 de marzo logrando que a prensa se faga eco e que ,por conseguinte, a empresa responde con novas ameazas.
Tres días despois asínase en Madrid o Convenio Interprovincial no que se recollen unhas mellores moi inferiores ás que se pedian dende Ferrol. Polo que o día 8 convócase unha asamblea de traballadores na que as intervención dos representantes incluíron fortes críticas contra o convenio e o sindicato vertical.
A causa desta asamblea, os enlaces vogais do xurado José María Riobó e Manuel Amor Deus, e os enlaces José Díaz Montero, Ramiro Romero, José Miguel Rey e Alfonso Couce, todos de CCOO, quedaron suspendidos de salario. Ramiro é agredido polos gardas xurado ás portas do estaleiro por non querer asinar a sanción, e isto provoca un enfrentamento entre os obreiros e os gardas. Ante esto, todos os traballadores pararon de traballar, e ás 9:30 concentráronse cinco mil traballadores esixindo a anulación dos despidos e unha sanción para os gardas.
Para frear o paro dos traballadores a empresa convoca ós xurados para que falen cos vogais e que estes fagan que se volva ó traballo. O enlace Loureiro Ligrís afirmou que debía ser o director da empresa o que se dirixa ós traballadores, pero este ainda que acepta non soluciona nada do que se lle formula. Polo que Rafael Pillado, Antonio Romero e Ángel Porto para alentar os operarios dinlles que continuen coa súa pasividade laboral ata que lles proporcionasen garantías aos detidos e represaliados, asi que acordan manterse concentrados ata que lles den todo o que piden. Ás tres da tarde a empresa ameaza con desaloxar policialmente. E ás cinco, debido á persistencia dos obreiros, prodúcese unha forte carga con máis de vinte feridos e o peche da fábrica. A partir daquela, os choques entre traballadores e policía pasan ás rúas durante toda a tarde.
Ó dia seguinte a prensa amence cun gran espazo referido aos enfrontamentos durante 12 horas entre as forzas da "orde" e os obreiros, e ós feridos de ambas partes. A empresa decide pechar a factoría. E ás sete da mañá reúnense catro mil traballadores na porta desta. Dende alí marchan cara a avenida das Pías para que outros operarios de outras empresas se unisen a eles e facer unha asamblea. Pero no cruce entre a estrada de Castela e a avenida das Pías son interceptados pola Policía Armada, que provoca un enfrentamento entrambos bandos. Os obreiros responden arrebolando con paus e pedras. Ante esto a Policía comenza a disparar ó corpo, pero os traballadores resisten. Excepto Amador Rey e Daniel Niebla que morren e máis de 40 feridos entre os que se encontra Julio Aneiros, dirixente de CCOO, dañado moi grave. A noticia estendeuse pola cidade, os comercios e colexios pecharon e os traballadores doutras empresas paran en sinal de solidariedade.
Todo remata co peche durante 10 días de Bazán. O día 21 de marzo vólvense a abrirse as portas e reincorporanse os seus postos de traballo baixo unha forte vixilancia policial e logo a militarización da fábrica. O día 24 despiden abrese unha asamblea na que despiden a máis de cen traballadores e vinte cargos sindicais son detidos.
Se nomeo a Benigno Andrade García seguro que case ninguén sabe quen é, pero se digo "o Foucellas" seguramente máis xente saberá de quen estou a falar. Benigno Andrade García "o Foucellas" foi un dos maquis máis famosos e máis buscado polo goberno franquista, naceu en As Foucellas (do que tomará o seu alcume) no concello de Mesía, Coruña o 22 de outubro de 1908, dende moi novo traballou no campo e uns anos despois marchou a traballar a Fabero (Ponferrada) na mina de carbón. Logo vai a Curtis onde casa con María Pérez coa que ten dous fillos: Sergio e Josefa. A muller traballaba na casa do médico Manuel Calvelo e a súa muller Isabel Ríos que dirixían a célula comunista de Curtis,a chamada Sociedade Républicana Radio Comunista de Curtis, coa que Benigno simpatizou mentres traballaba no depósito de madeiras de Torres.
Cando o 20 de xullo de 1936 proclámase o levantamento franquista contra a Segunda República en Galicia, el encóntrase en Curtis.E o seu ardor pola defensa do goberno republicano fai que se enrole nunha columna que vai cara Coruña para axudar ós resistentes, pero como non teñen oportunidades de gañar dan media volta na ponte Pasaxe e Benigno retorna a Curtis. Temeroso polas represalias dos seus actos -entre eles varias requisas de ramas en Fisteos e de dinamita en Teixeiro- botouse ó monte como moitos dos seus compañeiros. Entón cae vitima de difteria e refuxiase durante toda a guerra na zona de Curtis grazas á veciñanza, é chamado a facer o servizo militar e declarado prófugo por non presentarse, incluso foi un bando de "busca e captura" a por el pero non o encontraron.
No 1941 a Garda Civil sospeitaba que estaba ao mando dun grupo guerrilleiro que actuaba pola zona de Sobrado-Arzúa formado a maior parte por prisioneiros republicanos.
No 1943 únese o grupo guerrilleiro chamado teniente Freijo de Lugo que actuaba principalmente na zona de Curtis-Ordes e ían moi ben armados. A maior actividade da guerrilla parte do triunfo dos aliados na 2ª Guerra Mundial. Un dos seus famosos golpes foi en febreiro de 1945 cando se lle atribuiu a morte do cabo da Guardia Civil Manuel Bello en Curtis.
Non tardou en ter problemas, e en marzo de 1945 feriuse na perna coa sua propia arma. A Garda Civil rapidamente souboo e desplegouse por toda a zona, pero os seus compañeiros xa conseguiran levalo á Coruña para que fose operado no sanatorio Sán Nicolás, na plaza de Vigo. Logo foi trasladado a unha casa no barrio de Monelos onde permaneceu seis meses, nos que vestiase de cura para poder ir a ver os partidos do Deportivo da Coruña a Riazor (era un gran seguidor do porteiro do equipo, Acuña).
En enero de 1947 volveu á loita, e na parroquia de Olos interviu nuns feitos nos que resultaron mortos Antonio Mosquera e Manuel Sánchez. Sen embargoo, marchou cara Pontevedra para xuntarse coa Quinta Agrupación, xa que tiñañ discrepancias cos seus compañeiros de partida alí en Curtis.
Entre os anos 1948 e 1949 houbo unha caida de moitos dos revolucionarios polo que Benigno decidiu refuxiarse en Betanzos xunto co seu amigo Manolito (Manuel Villar).A Garda Civil foi encerrandoo ata que o 9 de marzo de 1952 foi apresado en Costa (Oza dos Ríos) despois dunha loita na que morreu Manolito, outro guerrilleiro e un garda civil; a Benigno feríronno unha perna partíndolle o óso. E no periódico non saiu nada aparte da esquela do garda civil morto na contenda.
No interrogatorio foi torturado metendolle os dedos na ferida e movendolle o óso roto, o pobre home cheo de dor tivo que "cantar". Foron detidos varios alcaldes da provincia da Coruña e tamén persoas declaradas de dereitas por axudalo.
O 26 de xuño foi levado a xuizo, no que foi declarado "el mayor criminal de cuantos en estos últimos años se han sentado en el banquillo". E concluiu con dúas penas de morte, aparte da indemnización dos herdeiros das súas vitimas e as cantidades sustraidas.
Foi executado no garrote vil o 7 de agosto de 1952 e enterrado nunha fosa común do cementerio de San Amaro.
Sen dúbida é unha das figuras máis relevantes dos maquis. Cando lin a súa historia acordeime do meu bisavó ó que nunca cheguei a coñecer porque morreu pouco antes de nacer eu, pero que meu pai contame as súas historias como maquis, xa que viviu con el gran parte da súa vida e o ten como o seu heroe. A verdade e que gustaríame habelo coñecido e que me contase algunha desas historias e podela contar neste blog, porque seguramente fora igual ou máis interesante ca deste home (sen quitarlle méritos, xa que a min pareceme un guerreiro como poucos que non se rendiu nunca ante o enemigo).
Aqui deixo dous testimonios, o da filla de Foucellas e dos veciños:
María Maior Fernández da Cámara e Pita, máis coñecida como María Pita, é unha das figuras máis emblemáticas da cidade de A Coruña. Creese que naceu entre o 1562 e o 1568 en Sigrás, Cambre e morreu no ano 1643. Para falar do que lla fixo unha das mulleres máis significativas da historia galega, temos que remontarnos á guerra anglo-española (1585-1604).
Felipe II querendo invadir o Reino de Inglaterra envía en 1588 á "Armada invencible" dirixida polo duque de Medina-Sidonia cun total de 137 navíos frente aos 226 dos ingleses, pero estaban moito mellor armados xa que tiñan os mesmos cañóns. Cruzarían a Canle da Manga e desembarcarían 30.000 homes que se farían con todo o territorio inglés.
Pero todo foise a pique, porque os ingleses tiñan máis e mellores barcos, xa que Felipe II fixera os barcos a todo correr. Ademais, de camiño cara Inglaterra houbo unha serie de tormentas que debilitaron tanto ós navios como á tripulación enfermandoa. Ainda así, lograron chegar a costa inglesa, pero cando entraron nas bahias para invadir os pobos costeiros foron encerrados pola retaguardia por barcos suicidas ingleses cargados de explosívos. Estos aínda que non hundiron a moitos barcos, conseguiron danar ós cabecillas e ós que levaban munición e víveres. Entón tras varias batallas conseguiron espallar ás tropas españolas que moi debilitadas volveron cara España para facerse máis fortes nos portos de Santander e San Sebastián. Pero os ingleses, sabendo o que iban a facer, deciden xuntar unha gran flota e acabar cos barcos que quedaban da armada para acabar coas posibilidades dun novo ataque por parte dos españois.
Un dos capitáns, o corsario Francis Drake, cando se estaba aproximando as costas españolas recibe un rumor de que ó porto da cidade galega de A Coruña chegou un galeón con máis de 5.000 pezas de ouro, parte xunto a unha parte das tropas cara a cidade. Esta só contaba con 1.500 soldados que a defendían contra os 20.000 do exército inglés. Foronos minando conforme ían acercandose cara a costa e logo encerráronse nas murallas. Os ingleses tiveron que empregar a gran número de soldados para asaltar as murallas. Cando xa case acabaran co exercito español, un alférez matou ó marido de María Pita, Gregorio de Recamonde integrante das tropas españolas, esta ó velo morto colleu (segundo a versión) unha pica ou un arcabuz e matou ó alferez que xa estaba poñendo a bandeira inglesa na cima da fortificación. Entón co grito: "Quen teña honra, que me siga" conseguiu que se lle unisen un gran número de civís ,entre eles mulleres e nenos, contra o exército inglés que ao ver que un mando tan alto morrera a mans dunha muller minaralles a moral os soldados. Conseguiron gran número de baixas e despois de varias horas de loitas conseguiron botar ós ingleses que os superaban por dez en número.
Despois deste suceso Maria Pita axudou ós feridos. E no 1596 foille entregado un soldo de alférez de 5 escudos polos servizos prestados á coroa.
Encántame esta historia porque rompe cos arquetipos que teñen os casteláns sobre os galegos e tamén porque é un claro exemplo de que o que ten o verdadeiro poder é o pobo e que xunto pode facer calquer cousa.
Chámome Pero son un pobre labrego, vivo xunto coa miña muller e os meus tres fillos nunha pequena casa que se encontra xunto o río Xubia. As terras que me dan de comer a min e á miña familia son do señor Nuno Freire de Andrade ó que chaman "o mao". Este ano foi o peor en colleitas e estamos mortos de fame, o meu fillo pequeno morreu hai un mes de fame. Na casa só comemos algunha troita que colle o meu fillo maior no río, algo de pan que queda e algún rato que hai pola casa. Estamos ameazados de morte polo señor Andrade porque non lle demos nada da colleita. Como nós está toda a zona, todos os veciños estan na mesma situación pero non podemos facer nada. Ademais por culpa dunha enfermidade á que chaman "a peste" están a morrer moitísima xente. O outro día chegou un rumor de que andan a levantarse polo sur a xente contra os nobres e que derrubaron xa varios castelos como fixera Roi Xordo hai uns anos.
Por fin chegou o día tan esperado, tras dúas semanas de chegadas de noticias sobre os súas grandes vitorias, Alonso Lanzós chegou a aldea xunto con uns 250 homes dicindo que se queriamos liberarnos do calvario que estabamos a vivir que nos unisemos a el e que colleramos as nosas ferramentas máis afiadas. Como non tiñamos nada que perder, xa que probablemente dese ano non íamos pasar sexa pola fame ou pola peste e que xa estabamos cansos do fillo de puta do señor de Andrade, así que miña muller colleu unha galleta e eu un fouciño. Deixamos o meu fillo maior ó cargo dos outros dous. Fomos rápidamente xunto o "exercito" e cando estivo toda a aldea preparada partimos. Polo camiño dinnos que teñen pensado ir ó castelo de Naraiho, que van a derrubalo por completo e que precisaria de toda a axuda posible pola nosa parte. Nós, aínda que temerosos porque esa fortaleza parecia inexpugnábel enriba daquel promontorio, tiñamos a certeza de que conseguiriamos o noso propósito e derrubariamos aquel castelo. Ao final chegamos a ser unhas 500 persoas entre os que se unían polo camiño e os dos pobos polos que íamos parando. Polo camiño cantabamos cancións que inventabamos sobre a marcha.
Cando chegamos ó castelo xa nos estaban esperando e o seu recibimento foi unha oleada de frechas que conseguimos evitar ocultandonos nas árbores, menos un home que preso do pánico quedou no sitio e ferironno no pecho, a cara que se lle quedou nunca a olvidarei do sufrimento que trasmitía. Entón aproveitamos que os vinte arqueiros estaban recargando para ir correndo cara o castelo. Pero para a nosa sorpresa eran demasiado rápidos e unha segunda oleada de frechas colleunos de improvisto en campo aberto coa mala sorte de que feriron a miña muller Isabel no pescozo xusto na gorxa. Eu corrín a socorrela e leveina a debaixo dun carballo. Como estaba afogandose quiteille a frecha, tonto de min. Entón empezou a desangrarse coma se dunha fonte se tratase, seguia afogandose polo que me despedin dela cun beso co que mentres llo daba recordei todo o que pasei xunto a ela, ao pouco morreu. A súa morte cheoume de valor e saín correndo cara o castelo que en poucos minutos os nosos conseguiran entran. Cando cheguei a dentro a imaxe era desoladora, o chan estaba cheo de sangue e corpos de ambos bandos. Parecía que íamos gañando a batalla así que uninme a eles e logrei matar a dous homes. O primeiro non me costou moito xa que estaba distraido matando a un pola espalda, corteille a cabeza dun fouciñazo e collinlle o mandobre. Co segundo tiven unha dura loita que debeu durar uns cinco ou dez minutos e que se non fora por Alonso nunca lograría superala, xa que axudoume abrindolle o peito de arriba a abaixo como se fose un porco.
Á noitiña fixemonos coa fortificación tan temida ó principio e que derrubabamos pedra a pedra felices porque derrotaramos ó poder feudal. Ó terminar prendímoslle lume a todo o que quedaba do castelo ,que non era moito a verdade, e co que collimos da despensa fixemos unha pequena comilona entre os que quedabamos da irmandade e festexamolo por todo o alto.
Coa saída do sol cada un enterrou os seres vivos que morreran naquela batalla e diriximonos cara o castelo de Moeche onde se encontraba o señor de Andrade.
Carlos Núñez Muñoz (Vigo el 16 de julio de 1971) é un músico e compositor galego con gran fama mundial.Obteu un Premio Ondas, dúas candidaturas en solitario ós Grammy latinos e galardóns en todo o mundo. Foi nomeado Embaixador Europeo do Medio Ambiente e actuou en Roma ante dous millóns de persoas convocadas polo Papa. Ós oito anos, Carlos decidiu aprender os segredos da música tradicional e da gaita e ós 12 foi invitado a tocar como solista coa Orquesta Sinfónica de Lorient unha composición do irlandés Shaun Davey. Pouco despois comezou a estudar flauta de pico no conservatorio de Madrid con calificacións de Matrícula de Honra e Premio Extraordinario Fin de Carreira. En 1989 gravou por vez primeira cos Chieftains para a banda sonora d'A Illa do Tesouro. Dende aquela Carlos é o séptimo Chieftain e xunto a eles tén acadado un Grammy polo disco conxunto Santiago ou tén actuado con eles no Carnegie Hall de Nova York e no Royal Albert Hall de Londres a carón de artistas como Bob Dylan, The Who, Lou Reed, Spin Doctors, Bon Jovi, Alice Cooper...Cando en 1996 publicou A irmandade das estrelas, o seu primeiro álbum en solitario, Carlos Núñez xa era un artista recoñecido en todo o mundo. No disco colaboran máis de 50 músicos, entre eles The Chieftains, Ry Cooder,Luz Casal e Dulce Pontes. En 1999 editouse Os amores libres, o seu segundo álbum que vendeu máis de 250.000 exemplares en España, un acontecemento extraordinario para a música galega con alcance internacional. Foi gravado en dez países diferentes durante dous anos, con el exploraba as conexións entre a música celta e o flamenco coa participación de artistas como Jackson Browne, Noa, Mike Scott (de The Waterboys), Teresa Salgueiro (de Madredeus), Cañizares, Sharon Shannon, Dan Ar Braz, músicos andalusís de Marruecos e xitanos de Rumanía… Mayo longo, publicouse no 2000 e significou o acercamento a estructuras máis pop, que aumentou o seu recoñecemento popular. Fue tamén o descubrimento de Carlos como compositor, nunha canción en colaboración con Roger Hodgson (de Supertramp), outras foron con Sharon Shannon, Liam O’Flynn ou Ronnie Drew de The Dubliners. En 2002 publicou unha antoloxía, Todos os Mundos, que incluía ademáis dunha selección da sua obra, gravacións que realizara para discos de outros artistas como The Chieftains, Andreas Vollenweider, Sharon Shannon ou Liam O’Flynn.Con 30 anos edita Almas de Fisterra, un disco de irmandade entre as Finisterras, a nosa e a de Bretaña, que son moi similares nas súas terras, nos costumes e na música.Durante tres anos viviu en Bretaña seleccionou o mellor das músicas dese país. Mesmo fixo un libro da experiencia “Entre Fisterras” e un documental para France 3.Acompáñase neste disco dos mellores músicos de Bretaña, como Alan Stivell, Dan Ar Braz ou Gilles Servat; outros descoñecidos, como vellos músicos da Bretaña que conservan toda a esencia e a pureza da máis auténtica música celta. 2004 ve a primeira gran colaboración de Carlos co mundo do cine, e pola porta grande. Alejandro Amenábar pídelle unha canción do primeiro disco para a súa nova película Mar Adentro e isto remata na participación de Carlos en prácticamente toda a banda sonora da película, que ganaría un Oscar, así como 14 Premios Goya incluído o de música.
En xullo dese año, no Auditorio de Castrelos en Vigo, gravouse en directo un espectacular DVD e un CD, Carlos Núñez & Amigos ante 30 000 persoas, que chegou a DVD de ouro, alí coñeceu a The Chieftains (que quedaron prendados daquel rapaz, xa daquela mestre da gaita). Alí volve a reunirse cos seus vellos amigos The Chieftains, coa acordeonista irlandesa Sharon Shannon, co arxentino León Gieco, coa banda de gaiteiros The National Youth Pipe Band of Scotland…
Agora presenta un novo disco, Cinema do Mar, no que explora o mundo das bandas sonoras, desde Mar Adentro ata as varias bandas sonoras nas que tén participado últimamente, sobre todo en Xapón, pasando por versións celtas de grandes clásicos do cine.
As miñas canciones favoritas del son a Muñeira de Freixido e Viva la Quinta Brigada. A primeira é unha versión da canción feita por Gumersindo Parapar que foi o avó dunhas compañeiras de clase de toda a vida e que me encanta porque me recorda á película da que é banda sonora A illa do tesouro. E a segunda tamén e unha versión dunha canción que cantaban os volutarios internacionais que axudaban ó goberno da República a combatir contra as Forzas Franquistas na Guerra Civil Española.
Isidro Alvariño Martínez é un pintor autodidacta realista de San Miguel de Reinante (Lugo).
A súa pasión pola pintura comenza nas chuviosas de inverno no desván da casa onde vivía cos seus pais, sua irmá e a súa avoa materna, á que inmortaliza en moitas obras, pero a que máis fama tivo foi a titulada La muerte de mi abuela que pintou no 1979 con un realismo e sentimento que asombra. Ós dezaseis anos tendo moi claro o que quere facer, marcha cara Madrid a estudar na Escola de Artes. Cando termina os seus estudos, viaxa a Francia fascinado polo impresionismo de Renoir, Monet e Degas, e alí permanece un tempo disfrutando do movemento. Entón retorna a Madrid e comenza a participar en concursos e exposicións de pintura, na primeira quedando en segunda posición, e logo participando nunha exposición colectiva en 1969 e outra individual en 1972. Pero no 1975 regresa a súa terra natal por morriña, onde a súa carreira comenza a consolidarse e convértese en profeta da súa terra. Ao ano seguinte, participa nunha exposición celebrada polo Bimilenario da fundación de Lugo. Nos anos seguintes fai diversas exposicións por Galiza.
No ano 1983 dende Washington, recibe o encargo da súa vida: pintar un retrato do entón presidente dos Estados Unidos Ronald Reagan. Cando termina a obra, viaxa a EEUU xunto con outras personalidades como son o Comisionado de Policía de Connecticut Alfonso Losada, e, o alcalde de Bridgeport, Leonard Paoletta. Son recibidos polo Presidente en funcións George Bush pai. Decide quedarse uns meses no país realizando unha exposición en Nova Iork que tivo críticas moi boas por parte do público.
No ano 1984 expón no Le Salon des Nations de París obras como Mi abuela e La deshumanización de la maternidad na que trata o maltrato e o abandono infantil.
Xa de volta a Deputación de Lugo encargalle un retrato de todos os seus presidentes dende 1936 ata a fecha. E en 1993 e elexido lugués do ano.
Nove anos despois, o Ilustre Colexio Oficial de Veterinarios de Lugo, encargalle tamen facer retratos de todolos presidentes.
Numerosas obras de Alvariño foron parar a EEUU, Venezuela, México ou Francia, e tamén a na Colección de cadros do concello de Madrid.
Alvariño combina o realismo psicolóxico co mundo dos matices e calidades das materias. Ao modo dos pintores de antes sabe cal é o seu oficio. Dende el parte a aventura o misterio do tema, a liña e a cor. Pode ser moi realista, pero á vez, tamén pode ser espiritista e parapsicólogo cando lle hurga a curiosidade por inquirir o que pode haber máis alá das apariencias e das realidades tangibles. Tamén atraelle o surrealismo e o psicoanalizable.
Esta obra é a miña favorita porque faime recordar as terras do concello de Barreiros de onde eu son. O cadro é de Santiago de Reinante que se encontra ao lado do meu pobo e tamén de Alvariño, San Miguel de Reinante. Polo que este cadro faime recordar as numerosas veces que pasei por alí para ir as excepcional praia de Arealonga ou para ir a Ribadeo. Sen dúbida é impresionante o realismo desta pintura.
