O único resto escrito gaélico en Galicia.

Na Igrexa de Santiago de Betanzos construida no século XIV no solar dunha igrexa románica anterior, podese encontrar nun dos contrafortes góticos unha inscripción entre diversos debuxos como unha vara cunhas tesoiras, unha árbore da vida e unha cruz do temple.

Tratase dunha epígrafe pero non  é como as demais gravadas en igrexas, esta ten a particularidade de que non trata un tema relixioso. Esta fala do pobo que erixiu o edificio.

Como podemos ver na imaxe podemos distinguir a simple vista varias letras como o "A" e o "E", tamen o "g" e o "C" con un unha especie de til que se lle chama lenición. Logo o que non se ve con tanta facilidade é que a última letra é un "D" e logo no medio da palabra vese unha forma rara tratase dunha superposición de dous signos o "L" e o "T" que se une a un "A". Polo que o que poría sería algo así como A’ Ġaeltaċd. 
Estudiando as linguas gaélicas como o gaélico irlandés moderno, Gaeltatch significa zona de fala irlandesa, e dicir, zona de fala gaélica. E no gaélico escocés moderno, Gàidhealtachd significa zona de fala gaélica en Escocia (que son as Highlands) e cando vais precedida polo artigo escríbese A'Gàidhealtachd. 
Entón, tendo en conta que se trata dun gaélico pouco evolucionado podería decirse que pon que era unha zona de fala gaélica. Sería a primeira inscripción escrita en nesta lingua en Galicia polo que isto é un descubrimento moi importante.
Supoñendo que esta inscripción fixérase no ano no que se edificou (S.XIV) estariamos nunha etapa na que o galego-portugués é unha lingua en auxe que se fala en todo o Reino de Galicia. Polo que esta inscripción cambia un pouco as tornas xa que quere dicir que ainda nesa zona falábase o idioma galaico (procedente do celta non do latín) que se foi perdendo coa chegada dos romanos á Gallaecia.
 Eu teño unha hipótese e é que ainda que se falaba galego-portugués había poboacíons que seguían falando o galaico e o galego-portugués como agora pasa co galego e castelán, e que finalmente foise perdendo. E que a inscripción fixoa o canteiro para que as persoas soupesen que nesta zona quedaba vestixos desta lingua minoritaria naquela época.